یکی از مخرب ترین حوادث طبیعی زمین لرزه ها هستند که امواج آن می‌تواند ساختمان های زیادی را تخریب کرده و جان هزاران نفر را بگیرد و خرابی‌ها و گاه صدمات جبران ناپذیری را به بار آورد. از این جهت مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله بسیار اهمیت دارد. با گذشت زمان سازه‌ها و شهرهای زیادی برای برای مقابله با بلاهای طبیعی به ویژه زلزله مقاوم سازی شده اند تا در برابر این حادثه غیرقابل پیش بینی خرابی های کمتری به جای گذارد‌.

چگونگی اثر زلزله بر سازه

ابتدا باید بدانید که چگونه زلزله‌ها بر سازه‌های ساخته شده توسط انسان تأثیر گذار هستند. هنگام وقوع زلزله، امواج ضرباتی را در فواصل کوتاه و سریع در تمام جهات مختلف به تمام زمین وارد می‌‌کنند. گرچه ساختمان‌ها و سازه‌ها به طور معمول جهت رویارویی با نیروهای عمودی ناشی از وزن و گرانش مجهز شده‌ اند، با وقوع زلزله، نمی‌ توانند نیروهای جانبی ساطع شده از آن را تحمل کنند. این بار افقی دیوارها، کف ها، ستون ها، تیرها و رابط‌هایی که آن‌ها را در کنار هم نگه می‌‌دارند به ارتعاش در می‌آورد. فرق میان حرکت بین پایین و بالای ساختمان‌ها موجب له وجود آمدن فشار شدید بر سازه شده و در نهایت سبب تخریب سازه می‌شود.

پیش‌لرزه و پس‌لرزه چیست؟

برخی زلزله‌ها پیش از رخ دادن زمین‌لرزه اصلی یک یا دو پس‌لرزه کوچک‌تر از زلزله اصلی دارند و به عنوان زنک خطر برای مردم آن منطقه به حساب می‌آید که اقدامات لازم و اولیه را جهت مقابله با زمین‌لرزه انجام دهند. در بعضی از زمین‌لرزه‌های شدید امکان دارد اصلا هیچ پیش‌لرزه‌ای اتفاق نیوفتد. پس باید همیشه آماده مقابله با زلزله باشید. بعد از وقوع زلزله اصلی، همچنان انرژی از درون زمین تخلیه می‌شود و زمین‌لرزه رخ می‌دهد. به این زمین‌لرزه، پس‌لرزه گفته می‌شود که معمولا از زلزله اصلی کوچک‌تر و کم قدرت تر است. توجه لازم به پس‌لرزه‌ها خطرات ناشی از آن را کاهش می‌دهد.

مهار دیوار با استفاده از میلگرد

چه ساختمان‌هایی به مقاوم‌سازی در برابر زلزله نیاز دارند؟

اگر ناحیه ای سکونت دارید که نزدیک به گسل است و سابقه زمین‌لرزه‌های شدید دارد توصیه می‌شود به فکر مقاوم‌سازی سازه ساختمان خود باشید. اگرچه انجام این کار برای شما هزینه‌هایی به دنبال خواهد داشت اما شما و اطرافیانتان را در امنیت و آرامش کامل قرار می‌دهد. میبایست به این نکته توجه داشته باشید که حتی ساختمان‌های تازه ساز نیز به مقاوم‌سازی احتیاج دارند. با توجه به رعایت نشدن کامل و دقیق قوانین مربوط به زمین‌لرزه در بعضی از ساختمان‌ها، بهتر است مقاوم سازی سازه انجام شود.

مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله چگونه صورت می‌گیرد؟

جهت مقاوم سازی سازه ها، مهندسین متخصص باید سازه را تقویت نمایند تا در نهایت با نیروهای ناشی از زلزله مقابله کنند. همانطور که میدانید زمین لرزه، انرژی زیادی را در یک جهت به ساختمان وارد می‌کند، پس الزامیست تا نیرویی مخالف فشار وارد شده به ساختمان وارد‌ شود.

استحکام و مقاومت اجزای ساختمان

تجهیزات مکانیکی، الکتریکی و سایر اجزای سازه میبایست مقاومت لازم در برابر تکان های ناشی از زمین لرزه را داشته باشند و عملکرد آن ها پس از وقوع زمین لرزه دچار اختلال نگردد. این تجهیزات از این توانایی برخوردارند که حتی بعد از تکان های شدید همچنان به کار خود ادامه دهند.

منظم بودن سازه

منظم بودن سازه اینگونه تعریف می‌شود که در اطراف آن، المان های باربر جانبی به تعداد مساوی قرارگرفته باشند. در این صورت هنگام وقوع زمین لرزه، حرکت سازه از هر طرف و در هر طبقه هم اندازه خواهد بود. سازه های منظم نیروی ناشی از زمین لرزه را به طور یکنواخت در سازه تفسیم می‌کنند. درنتیجه، آسیب وارده بر ساختمان کاهش خواهد یافت.

پایداری پی ساختمان

پی ساختمان میبایست مقاومت لازم در برابر نیروی زمین لرزه را دارا باشند و سازه هایی که به آن متصل هستند دچار تکان های شدید نشوند. اگر پی ریزی ساختمان مطالبق استانداردهای لازم انجام شود، به خوبی می تواند نیروهای واژگونی زلزله را حمل کرده و نیروهای جانبی بین زمین و سازه را انتقال دهد. همچنین باید به اندازه ای مستحکم باشد که بدون نشست غیر مجاز توانایی تحمل وزن سازه را داشته باشد.

علت شکستن میلگرد چیست ؟ چگونه از وقوع آن‌ جلوگیری کنیم؟

وجود مسیرهای پیوسته انتقال بار

اگر قسمت های مختلف سازه به گونه ای بهم متصل شوند که نیروهای حاصل از زمین لرزه در یک مسیر پیوسته به زمین منتقل شوند، آسیب وارد شده کاهش خواهد یافت. اگر چنین اقداماتی صورت نگیرد، هر قسمت از ساختمان در اثر تکان های شدید جداگانه حرکت می کند و در نتیجه سبب فرو ریختن ساختمان می‌شود.

راه های مقاوم سازی سازه در برابر زلزله 

• تقویت تیرها

• تقویت ستون ها

• اجرای قاب خمشی

• اجرای دیوار برشی

• مقاوم سازی اتصالات

• مقاوم سازی با شاتکریت

• افزودن به ضخامت دیوارها

• کاستن از وزن کلی ساختمان

• اجرای دیوارهای کناری و پشت بند

• مقاوم سازی با جداسازهای لرزه ای

• مقاوم سازی با ژاکت بتنی و فولادی

• اجرای دیوار برشی برای مقاوم سازی در برابر

همه چیز درباره تیرآهن

سخن پایانی 

همانطور که گفته شد، یکی از حوادث طبیعی که در صورت رخ دادن، خسارات مالی و جانی بسیار زیاد و جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت، زلزله است. پیش بینی زلزله تا حدی امکان پذیر است اما به هیچ وجه نمی توان از وقوع آن جلوگیری نمود. اما می‌توان به رعایت برخی نکات در جهت مقام سازی ساختمان‌ها خسارات احتمالی را کاهش داد.